Category: साहित्य/संस्कृति

संसारको लागि प्रकाश स्तम्भ बुद्ध  

नेपाल संसारले जति नै प्रगति गरेपनि, संसारको मूल इकाइ मनुष्य अझै पनि दुःखी नै छ । बुद्धले जुन दुःखलाई अनुभव गर्नु भयो, त्यो दुःख प्रत्येक मनुष्यको भित्री अस्तित्वमा
Read More

कल्पनादेवी आत्रेयको ‘सिर्जना र अभिव्यक्ति’ एक समीक्षात्मक लेखसङ्ग्रह

नेपाली साहित्यमा नयाँ नयाँ लेखक, अध्येताको सङ्ख्या दिनानुदिन बढिरहेको छ। नयाँ नयाँ चेतना र स्वर लिएर सर्जकहरू साहित्यमा ओर्लिरहेका छन्। वर्तमान स्थितिमाथि विभिन्न कोण प्रतिकोणबाट निरीक्षण परीक्षण र
Read More

धर्मको यात्रा कहाँबाट ?

           हामीसँग विभिन्न प्रकारका धर्महरू (सम्प्रदाय) छन् । यो हाम्रो सौभाग्य हो कि हामीसँग विभिन्न प्रकारका धर्महरू छन् । एउटा मात्र धर्म भएको भए
Read More

धर्म र विज्ञानसँग मनुष्यको सम्बन्ध

धर्म र विज्ञान दुवैले मनुष्यको राम्रो भविष्यको लागि खोज गर्छन् । सम्प्रदाय (जसलाई हामी धर्म भन्छौं) अनुसार धर्मको व्याख्या वा परिभाषा शब्दको कारणले बाहिरीरूपमा फरक फरक देखिन्छ तर
Read More

विजया दशमी जापान र अष्ट्रेलियामा नेपालको भोलिपल्ट किन ?

वैदिक सनातनी ज्योतिष पञ्चाङ्ग बमोजिम यो सालको (वि.सं. २०८१, इ. स. २०२४) को विजयादशमी स्थानिय समयअनुसार नेपालमा असोज २६ वा अक्टोबर १२ शनिवारका दिनपर्छ भने जापान र अस्ट्रेलियामा
Read More

दार्जिलिङ पहाडको आर्थिक अवस्था र भैयाको गीतको प्रसङ्ग

अहिले प्रचलित भइरहेको भैयाको गीतबारे निकै चर्चा चल्यो। हाम्रो सामाजिक सञ्जाल र चर्चामा रहेको विषयलाई एउटा गीतले बोकेको छ। यस गीतमा अन्य कसैलाई नराम्रो भनिएको छैन, हियाएको छैन
Read More

कवयित्री उमा शर्मालाई प्रश्न : कविता नै किन लेख्नुहुन्छ ?

१. कविता के हो ? मान्छेका अनुभव, विचार, मनका भावना होस् वा कुनै वस्तु, कुनै स्थान, प्रकृति सबैलाई कलात्मक, आकर्षक र सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा मिठो ढंगले अभिव्यक्त गर्ने
Read More

आइसल्याण्डः अग्नी र बरफको देशमा एक अलौकिक यात्रा

जीवनका हरेक कुइनेटा एउटा नयाँ यात्राको शुरुवात जस्तै लाग्छ, एउटा उपयात्रा जस्तो। मनले भन्छ हिंडिहाल, गइहाल अचेल म एक्कासी झोला बोकेर निस्किहाल्छु। त्यसै गरी हुत्तिएको थिएँ आइसल्याण्ड, एउटा
Read More

लघु कथा – खुइय….

बैदेशिक रोजगारीका सिलसिलामा, ऊ खाडीमा थियो । तापक्रम ५२ डिग्री सेल्सियस थियो । रातोदिनको कठिन परिश्रमले होला ऊ थकित देखिन्थ्या । उसले ऊँटको सह्यार चाकर गर्ने काम पाएको
Read More

मानिसको अन्तिम साथी

उषारानीले पर्सबाट मोवाइल झिकिन् र काम्दै गरेका औंलाहरुले पति आलोकनाथलाई एउटा टेक्स्ट म्यासेज गरिन्, ‘मलाई आत्महत्याको विचारले एकदमै सताइरहेको छ । हजुर अलिक छिटो घर आइस्यो न ।
Read More

स्यादवाद, संदेहवाद र अज्ञेयवाद

स्यादवाद सँस्कृतमा “अस” धातुबाट बनेको स्यात् अनेकान्तवाची शब्द हो । अनेकान्तवाची भनेको वस्तुको सत्ता अनेक गुण र पदार्थहरूबाट बनेको हुन्छ भन्ने बुझाउन प्रयोग गरिने शब्द हो । स्यात्
Read More

बा-आमाको वृत्तान्त

मानिस संसारका प्रत्येक विषयवस्तुमाथि टिप्पणी गर्नसक्ने विज्ञ त हुननसक्ला तर संसारका स–साना कुराको पनि टिप्पणी गरिहाल्न चाहन्छ । सामर्थ्य भलै कमजोर होस् तर चाहनाले मनोबल बढाउँदो रहेछ ।
Read More

खाइराइडको परिक्रमा

राजेन्द्र कार्कीको खाइराइड प्रकाशनको लगत्तै निकै चर्चा मात्र भएन यो पुस्तकको दोस्रो संस्करणको पनि घोषणा भयो। लेखकको पहिलो कृतिको दोस्रो संस्करण विरलै हुने कुरा हो, तर यसका कारण
Read More

पितृलोकको वर्णनःराम जन्मभूमिको बयान

  नेपालको संसदीय राजनीति,कानून र प्राध्यापन पेशामा चिनिएका अशोकनाथ तिवारीको अर्को परिचय पनि छ- उनी ११ वटा मौलिक कृतिका लेखक पनि हुन् | आध्यात्मिक चिन्तन,सामाजिक-साँस्कृतिक वा धार्मिक दर्शन
Read More

उपहार तिम्रो नाममा !

तिम्रो नाममा केही पठाउन सकिन मैले र एउटा कविता पठाएको छु त्यसलाई पढेर तिमीले मेरो सपनाको तस्विर बनाउनु | सुन्छु तिमीले कपालमा सिउरिन मानिनौ रे फूलहरू मैले आगो
Read More

दुई टाउकेहरू !

अनुहार भित्र अर्को अनुहार भएका दुई टाउकेहरू ! नोटको गर्मीले गर्दा उम्लेका छन् तातेका छन् अहंकारको नशाले उन्मत्त साँढे झैं मातेका छन् । घमण्डको कालो चस्मा भिरेर मस्त
Read More

“बग्दैबग्दै” जन्मथलोको प्यास मेटाउने चेष्टा

उदीयमान प्रखर कवि जगन्नाथ पौडेलको काव्यकृति “बग्दैबग्दै” का सम्बन्धमा साहित्यानुरागी पाठकको यो एउटा अनुभूति मात्र हो | सामालोचकीय ज्ञानको कसीमा यसलाई नलिनु हुन अनुरोध गर्दछु | कविता अनुभूतिको
Read More

आयतन

ऊ जहाँ जहाँ जान्थ्यो जे जे देख्थ्यो सबै सबै कुराको एक्सरे गर्थ्यो स्क्यान गर्थ्यो सुक्ष्म निरीक्षण गर्थ्यो दोष/खोट खोज्थ्यो जस/जसलाई देख्थ्यो शिरदेखि पाउसम्म हेर्थ्यो अनुमान लगाउँथ्यो अड्कल काट्थ्यो
Read More

बुध्दको लोटा

‪कसैलाई बुध्दसँग रिस उठेछ । ‬यो समाज भडुँवा त बुध्द नै रहेछन् उसलाई परेछ । ‪बुध्द आफ्ना केही अनुयायीहरूलाई वरिपरि राखेर जीवन र जगतको महिमा, दु:ख र दु:खका
Read More

पार्श्वधुन : एउटा कथामा कतिवटा कथा हुन्छन् ?

कथाकारको अनुरोध त ‘पठन सुखद् रहोस्’ भन्ने नै थियो । जवाफ फर्काउन मन थियो ‘समाजका दुःखजति बटुलेर लेख्ने अनि ‘पठन सुखद् होस्’ भनेर पाठकहरूलाई आदेश गर्ने ? त्यसरी
Read More