Category: साहित्य/संस्कृति

कालिम्पोङका इतिहासका एक जीवन्त व्यक्तित्व लीलानाथ दाहाल

कालिम्पोङको बमबस्तीमा सबैजनाका एक माननीय व्यक्तित्व हुनुहुन्छ लीलानाथ दाहाल। गाउँले सबैका निम्ति एल एन सर कि लीला सर। उहाँ लगभग नब्बे बर्ष पुग्न लाग्नुभएको छ। अहिले पनि उहाँ
Read More

नारी आवाज

अन्धकारको बीचमा एउटै दियो पनि काफी हुन्छ, म त्यही दियो हुँ— अर्थात्, नारी। म फुल हुँ, कमलको, म उज्यालो हुँ, जूनको, म किरण हुँ घामको। आज उचालेर पौरखी
Read More

कविताको सशक्त रूप गजल – सन्दर्भ कृष्ण पी ठटालका गजलहरू

साहित्यका विभिन्न विधा उपविधा हुन्छ। तिनमा कविता एउटा ठुलो विधा हो। यसभित्र अनेक हाँगाविँगा छन्। एक हरफे कवितादेखि लिएर लाखौं श्लोक बएको महाकाव्य पनि कविता रूप हुन्। त्यसैगरि
Read More

सर्बत जस्तै सारवत

फेब्रुअरी महिनाको शीतलहरमा आगोको अगाडि बसेर तीर्थराज अधिकारी कृत मुक्तक सङ्ग्रह “सारवत” पढ्न र लेख्न कोसिस गर्दैछु । प्रथमतः कृतिको नाम “सारवत” नै आकर्षक लाग्यो । सारवत भनेको
Read More

आमा

ऊ छोरी थिई ऊ बहिनी थिई ऊ भार्या थिई ऊ सखा थिई सबैभन्दा धेरै, सबैभन्दा माथि ऊ आमा थिई। जन्म–मृत्युको खेल सकेर, मोक्षको बाटो रोजेर, ऊ आफू एक्लै
Read More

मराउ सराउ र मराउ भोज

हाम्रो दार्जिलिङ सिक्किममा मराउमा सराउ लेखाउने एउटा बडो राम्रो चलन छ। सरय, सरौ. सराउ कुन शब्द ठिक हो, त्यो बेग्लै कुरा हो तर अर्थ चैं मराउ परेको घरलाई
Read More

शिवपुरीको यात्रा

काठमाडौँ प्रवेश गरेदेखिको आँखासँग ठोकिने डाँडा हो शिवपुरी । विगत २०७९ असोज २८ मा अन्तर्राष्ट्रिय गहुँ तथा मकै सुधार कार्यक्रम (सिमिट), ललितपुरमा कार्यरत रहँदा सहकर्मी साथीहरूसँग पानी मुहानदेखि
Read More

डढेलो र वेदनाको भारी

उछिट्टियो फिलिङ्गो पस्यो हुर्रिँदै हुर्रिँदै जङ्गल, बगैँचा, घरआगन र मानव बस्ती देखाउँदै धमाका डढेलोले ढलाउँदै गर्लम्म बनाउँदै कङ्काल, अङ्गार र खरानी अनि विक्षिप्त बन्छन् मानव र पशुपन्छीहरू लुट्पुटिँदै
Read More

यात्रासाहित्यको रोमाञ्च- दामसामगढीदेखि स्कटल्याण्ड क्यासेलसम्म

स्कुले जीवनको झझल्को र जायन सर सन् १९८७ मा कालेबुङको प्रतिष्ठित एस यु एम आइ विद्यालयको सातौं श्रेणीको कुरा हो। त्यतिबेला एकजना सुन्दर मुहार भएको, गोरा, पातला भए
Read More

समालोचक धीरकुमार श्रेष्ठका दुई समालोचना कृति सार्वजनिक

पद्मकन्या बहुमुखी क्याम्पस, बागबजारमा समालोचक धीरकुमार श्रेष्ठद्वारा लिखित समालोचना कृति ‘आख्यानको आँखीझ्याल’ र ‘अध्ययन विश्लेषण’ को सार्वजनिक तथा अन्तरक्रिया कार्यक्रम सम्पन्न भयो। ऐरावती प्रकाशन प्रा.लि.को आयोजनामा भएको यो
Read More

राम अधिकारी कृत सपना र छायाहरुको चर्चा

अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) स्थापना दिवसको अवसर पारेर समाजको डी.सी. मेट्रो च्याप्टरको आयोजनामा यही जनवरी ११ शनिबारका दिन राम अधिकारीको कविताकृति “सपना र छायाहरु” को समिक्षात्मक चर्चा
Read More

संसारको लागि प्रकाश स्तम्भ बुद्ध  

नेपाल संसारले जति नै प्रगति गरेपनि, संसारको मूल इकाइ मनुष्य अझै पनि दुःखी नै छ । बुद्धले जुन दुःखलाई अनुभव गर्नु भयो, त्यो दुःख प्रत्येक मनुष्यको भित्री अस्तित्वमा
Read More

कल्पनादेवी आत्रेयको ‘सिर्जना र अभिव्यक्ति’ एक समीक्षात्मक लेखसङ्ग्रह

नेपाली साहित्यमा नयाँ नयाँ लेखक, अध्येताको सङ्ख्या दिनानुदिन बढिरहेको छ। नयाँ नयाँ चेतना र स्वर लिएर सर्जकहरू साहित्यमा ओर्लिरहेका छन्। वर्तमान स्थितिमाथि विभिन्न कोण प्रतिकोणबाट निरीक्षण परीक्षण र
Read More

धर्मको यात्रा कहाँबाट ?

           हामीसँग विभिन्न प्रकारका धर्महरू (सम्प्रदाय) छन् । यो हाम्रो सौभाग्य हो कि हामीसँग विभिन्न प्रकारका धर्महरू छन् । एउटा मात्र धर्म भएको भए
Read More

धर्म र विज्ञानसँग मनुष्यको सम्बन्ध

धर्म र विज्ञान दुवैले मनुष्यको राम्रो भविष्यको लागि खोज गर्छन् । सम्प्रदाय (जसलाई हामी धर्म भन्छौं) अनुसार धर्मको व्याख्या वा परिभाषा शब्दको कारणले बाहिरीरूपमा फरक फरक देखिन्छ तर
Read More

विजया दशमी जापान र अष्ट्रेलियामा नेपालको भोलिपल्ट किन ?

वैदिक सनातनी ज्योतिष पञ्चाङ्ग बमोजिम यो सालको (वि.सं. २०८१, इ. स. २०२४) को विजयादशमी स्थानिय समयअनुसार नेपालमा असोज २६ वा अक्टोबर १२ शनिवारका दिनपर्छ भने जापान र अस्ट्रेलियामा
Read More

दार्जिलिङ पहाडको आर्थिक अवस्था र भैयाको गीतको प्रसङ्ग

अहिले प्रचलित भइरहेको भैयाको गीतबारे निकै चर्चा चल्यो। हाम्रो सामाजिक सञ्जाल र चर्चामा रहेको विषयलाई एउटा गीतले बोकेको छ। यस गीतमा अन्य कसैलाई नराम्रो भनिएको छैन, हियाएको छैन
Read More

कवयित्री उमा शर्मालाई प्रश्न : कविता नै किन लेख्नुहुन्छ ?

१. कविता के हो ? मान्छेका अनुभव, विचार, मनका भावना होस् वा कुनै वस्तु, कुनै स्थान, प्रकृति सबैलाई कलात्मक, आकर्षक र सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा मिठो ढंगले अभिव्यक्त गर्ने
Read More

आइसल्याण्डः अग्नी र बरफको देशमा एक अलौकिक यात्रा

जीवनका हरेक कुइनेटा एउटा नयाँ यात्राको शुरुवात जस्तै लाग्छ, एउटा उपयात्रा जस्तो। मनले भन्छ हिंडिहाल, गइहाल अचेल म एक्कासी झोला बोकेर निस्किहाल्छु। त्यसै गरी हुत्तिएको थिएँ आइसल्याण्ड, एउटा
Read More

लघु कथा – खुइय….

बैदेशिक रोजगारीका सिलसिलामा, ऊ खाडीमा थियो । तापक्रम ५२ डिग्री सेल्सियस थियो । रातोदिनको कठिन परिश्रमले होला ऊ थकित देखिन्थ्या । उसले ऊँटको सह्यार चाकर गर्ने काम पाएको
Read More