Category: साहित्य/संस्कृति

मानिसको अन्तिम साथी

उषारानीले पर्सबाट मोवाइल झिकिन् र काम्दै गरेका औंलाहरुले पति आलोकनाथलाई एउटा टेक्स्ट म्यासेज गरिन्, ‘मलाई आत्महत्याको विचारले एकदमै सताइरहेको छ । हजुर अलिक छिटो घर आइस्यो न ।
Read More

स्यादवाद, संदेहवाद र अज्ञेयवाद

स्यादवाद सँस्कृतमा “अस” धातुबाट बनेको स्यात् अनेकान्तवाची शब्द हो । अनेकान्तवाची भनेको वस्तुको सत्ता अनेक गुण र पदार्थहरूबाट बनेको हुन्छ भन्ने बुझाउन प्रयोग गरिने शब्द हो । स्यात्
Read More

बा-आमाको वृत्तान्त

मानिस संसारका प्रत्येक विषयवस्तुमाथि टिप्पणी गर्नसक्ने विज्ञ त हुननसक्ला तर संसारका स–साना कुराको पनि टिप्पणी गरिहाल्न चाहन्छ । सामर्थ्य भलै कमजोर होस् तर चाहनाले मनोबल बढाउँदो रहेछ ।
Read More

खाइराइडको परिक्रमा

राजेन्द्र कार्कीको खाइराइड प्रकाशनको लगत्तै निकै चर्चा मात्र भएन यो पुस्तकको दोस्रो संस्करणको पनि घोषणा भयो। लेखकको पहिलो कृतिको दोस्रो संस्करण विरलै हुने कुरा हो, तर यसका कारण
Read More

पितृलोकको वर्णनःराम जन्मभूमिको बयान

  नेपालको संसदीय राजनीति,कानून र प्राध्यापन पेशामा चिनिएका अशोकनाथ तिवारीको अर्को परिचय पनि छ- उनी ११ वटा मौलिक कृतिका लेखक पनि हुन् | आध्यात्मिक चिन्तन,सामाजिक-साँस्कृतिक वा धार्मिक दर्शन
Read More

उपहार तिम्रो नाममा !

तिम्रो नाममा केही पठाउन सकिन मैले र एउटा कविता पठाएको छु त्यसलाई पढेर तिमीले मेरो सपनाको तस्विर बनाउनु | सुन्छु तिमीले कपालमा सिउरिन मानिनौ रे फूलहरू मैले आगो
Read More

दुई टाउकेहरू !

अनुहार भित्र अर्को अनुहार भएका दुई टाउकेहरू ! नोटको गर्मीले गर्दा उम्लेका छन् तातेका छन् अहंकारको नशाले उन्मत्त साँढे झैं मातेका छन् । घमण्डको कालो चस्मा भिरेर मस्त
Read More

“बग्दैबग्दै” जन्मथलोको प्यास मेटाउने चेष्टा

उदीयमान प्रखर कवि जगन्नाथ पौडेलको काव्यकृति “बग्दैबग्दै” का सम्बन्धमा साहित्यानुरागी पाठकको यो एउटा अनुभूति मात्र हो | सामालोचकीय ज्ञानको कसीमा यसलाई नलिनु हुन अनुरोध गर्दछु | कविता अनुभूतिको
Read More

आयतन

ऊ जहाँ जहाँ जान्थ्यो जे जे देख्थ्यो सबै सबै कुराको एक्सरे गर्थ्यो स्क्यान गर्थ्यो सुक्ष्म निरीक्षण गर्थ्यो दोष/खोट खोज्थ्यो जस/जसलाई देख्थ्यो शिरदेखि पाउसम्म हेर्थ्यो अनुमान लगाउँथ्यो अड्कल काट्थ्यो
Read More

बुध्दको लोटा

‪कसैलाई बुध्दसँग रिस उठेछ । ‬यो समाज भडुँवा त बुध्द नै रहेछन् उसलाई परेछ । ‪बुध्द आफ्ना केही अनुयायीहरूलाई वरिपरि राखेर जीवन र जगतको महिमा, दु:ख र दु:खका
Read More

पार्श्वधुन : एउटा कथामा कतिवटा कथा हुन्छन् ?

कथाकारको अनुरोध त ‘पठन सुखद् रहोस्’ भन्ने नै थियो । जवाफ फर्काउन मन थियो ‘समाजका दुःखजति बटुलेर लेख्ने अनि ‘पठन सुखद् होस्’ भनेर पाठकहरूलाई आदेश गर्ने ? त्यसरी
Read More

फेरिएको मार्क्सवाद !

कमरेड ! अनेकन पीडा खपेर टपरीमा दिशा पिसाब गराएर हामीले मार्क्सवादको ज्ञान हासिल गर्यौं तिमीलाई आदर्श मानेर प्रतिबन्धित कालमा । शासन जनताको हुनेछ हामी किसानका माझमा जानेछौं मजदुरको
Read More

भोलिको बाटो

खै कता कताबाट लखेटिंदै कता कताबाट भाग्दै अन्जान हुण्डरीको चक्रव्युहमा फस्दै आफ्ना आस्थाका भगवान आफ्नै पोल्टामा बोकेर हामी भेला भएका छौं यो भूमिलाई ओत लाग्ने चौतारो बनाएर |
Read More

त्यो दिनको तयारी

त्यो एक दिन आउनेछ म धेरै थाकेको हुनेछु त्यो थकाइ, मेरो जीवनको सबै थकाइहरू भन्दा बेग्लै हुनेछ सगरमाथा चढ्दै गरेको आरोहीको भन्दा बेग्लै प्रसव पीडा भोग्दै गरेकी युवतीको
Read More

अन्तरङ्ग

अन्तर मन किन सम्झदैन पूर्वज अन्तिम दिन किन याद हुँदैन आफ्नै अन्तिम पाईला ? चिताबाट उडेको धुवाँको गन्ध , अन्तस्करण भित्र सुँघ्न सकेन वासना सायद, धेरै कालको प्रारब्ध
Read More

वन्य विज्ञानका लेखक- सामडुप छिरिक सिमिक लेप्चा- व्यक्तित्व र कृतित्व

उपकारी गुणी व्यक्ति निहुरन्छ निरन्तर फलेको वृक्षको हाँगो नझुकेको कहाँ छ र?   ठिक यही सूक्तिलाई चरितार्थ हुने एक सफल व्यक्ति हुन्  सामडुप छिरिङ सिमिक लेप्चा। उनी एक
Read More

स्मृतिमा आमाः बिर्सन नसकिने बिर्सने रोग !

अमेरिकाका बसाइमा धेरै पटक घर अर्थात् नेपाल गएँ । आमालाई बिर्सने (Dementia) रोग लागेको थाहा पाएपछि झन छिटोछिटो गएँ । आमालाई भिषा नदिएपछि एकपल्ट आफू बसेको ठाउँ देखाउन
Read More

सपना

सन्नाटाले छाएको पूर्णिमाको रात एकटकले हेर्छु चन्द्रमालाई राखेर साक्षी नभका ताराहरु । बेर्न र बेरिन खोज्छु अँगालोमा लट्पटिन खोज्छु उनकै पोल्टामा स्पर्श गर्दै चुम्बन गर्न खोज्छु उनको भरिलो
Read More

सिलगडीका एक स्तम्भ : युवराज काफ्ले

  विषय प्रवेश :- नेपाली साहित्यमा सिलगडीका युवराज काफ्लेलाई चिनिरहनु पर्दैन। सिलगडीको नेपाली साहित्य र युवराज काफ्ले एकार्काका पर्याय हुन्। सिलगडी भन्नेबित्तिकै युवराज काफ्लेको नाम मनमा स्वतःस्फूर्त आइहाल्छ।
Read More

इन्द्रबहादुर छेत्रीको ‘केही कृति : दृष्टि’माथि मेरो दृष्टि

  विषयप्रमुख– नेपाली साहित्यमा समालोचना विधा पनि अब निकै विकसित भएका छन्। यसका परिधि ठुलो बन्दै गएको पाइन्छ। यसलाई धेरै किसिमले लेखिन्छ। विभिन्न नाममा पनि समालोचना लेखिन्छ। जस्तै
Read More