Category: साहित्य/संस्कृति

चिहान

उसको रगत र पसिना देशको माटोलाई कमलो बनाउन प्रयोग भइरहन्छ त्यही माटो उसैलाई नै बहिस्कार गरिरहन्छ किनकि देशको कमलो माटो उसलाई चिहान खन्ने बेलामा चाहिन्छ । यो देश
Read More

कहाँ गयौ नेपाली ?

कहाँ गयौ नेपाली ? खुकुरी भिर्ने कम्मरमा अलिकति सटही खर्च कसेर मादल भिर्ने काँधमा फेरफार लुगाफाटो र खाजा हालेको छडके झोला भिरेर दौरा सुरूवाल सन्दुकमा थन्काइ पाइन्ट र
Read More

सीमापारीको क्वारेन्टिनबाट

तीन-तीन तहका सरकार भएर के गर्नु ? जब आफ्नै जनतालाई नागरिक ठान्दैनन् । मातृभूमीलाई सम्झेर के गर्नु ? जब जनता आफ्नै देशमा फर्कन पाउँदैनन् । ‘बाँचे आफ्नै देशको
Read More

धैरै वर्षपछि साथीसँगको भेटघाट र गुनासो

मेरो एउटा सानो अभिव्यक्ति, जो विश्वभरिका नारीहरूको यथार्थ कथा । कम्तिमा पनि अझै पचास प्रतिशत नारीहरू भोगेका छन्। कतिले भोग्दै पनि छन् होला। उसले कोट्याएर भनिन् मलाई- “तिमी
Read More

किन झर्छ आँसु ?

आँखाको सागरमा ज्योति बनेर दियो बाल्ने आँसु किन झर्छ ? अबिरल झरी बोकेर मनको ब्यथासँग भाव र भावना जुधाएर बर्षिरहन्छ तरतरी किन ? परेलीको कलेटीबाट जब कोटिन्छ घाउ
Read More

शैलीका छेत्रीको ‘एक हरफ बाटो’- विचारोत्तेजक सिर्जना

१. विषय प्रवेश- साहित्यमा निबन्ध एउटा लोकप्रय विधा हो। यो विधा विभिन्न रूपमा देखा पर्दछ। निबन्ध विधा एउटा ठुलो रूख हो भने प्रबन्ध, नियात्रा, संस्मरण, जीवनी, आत्मजीवनी आदि
Read More

कसरी ईश्वर एउटै ?!

म बन्दी तिमी स्वतन्त्र म त्रासमा तिमी उल्लासमा म डराएकी तिमी मुस्कुराएकी म बिछोडमा तिमी आलिंगनमा । म गुम्सिएकी छु तिमी फैलिएकी म धर्मराएकी छु तिमी मौलाएकी म
Read More

द्रोणाचार्य क्षेत्रीको स्मृति र मेरो पत्रकारिताको प्रेरणा

आजभन्दा चौवालीस वर्ष अगाडिको कुरा हो । विराटनगर तीनटोलियामा वासुदेव गिरी काकाको घरमा बस्नुहुन्थ्यो । म साहित्यमा अभिरुची राख्छु भन्ने कुरा थाहा थियो । मेरो पहिलो कवितासङ्ग्रह ‘के
Read More

तिमीसँग

खै किन किन, आँफैसँग छैन म अचेल तर मन छ मलाई मैसँग हुने । घामले, पिठ्युँमा तिम्रो उज्यालो बोकेर उदाएजस्तो, बतासले, काँधमा तिम्रो सम्झना बोकेर ल्याएजस्तो आँफैलाई नै
Read More

तीन दशक लामो लकडाउन

आमाः हैन, तीन महिना हुन लागिसक्यो सकिएन भन्या तिमीहरुको बिदा ? छोराः ह्या आमा पनि, लकडाउन चलिराछ क्या । सरकारले बाहिर ननिस्कनु, सबै काम घरैबाट गर्नु भनेको छ
Read More

गजल

समाजमा समानता दिलाउन लेख्छु म गरीबले पाकोगाँस, खिलाउन लेख्छु म एकलाई दबाएर , हातेगाँस खोसेमा त्यही गाँस फर्काएर, निलाउन लेख्छु म अन्यायमा कोही पर्दा, नहेर्ने त्यो आँखाले फाटेको
Read More

निबन्ध सम्भारमा देखिएका डम्बर दाहाल

१. निबन्धको परिचय – साहित्यमा निबन्ध एउटा लोकप्रय विधा हो। यो विधा विभिन्न रूपमा देखा पर्दछ। निबन्ध विधा एउटा ठुलो रूख हो भने प्रबन्ध, नियात्रा, संस्मरण, जीवनी, आत्मजीवनी
Read More

भृकुटी र सीताले के भन्लान् ?

  भान्जाहरू नहेप मामालाई भृकुटी र सीताले के भन्लान् ? चीन र भारत दुइटा आँखा नेपाल सानो नानी आँखाहरू किन मिच्छन्? नानी जानी–जानी । चीन र भारत करङ
Read More

गजल

अदम्य शक्तिको छ होड विश्वमा अशक्तमा सधैँ छ तोड विश्वमा किचिन्छ निम्छरो किचिन्छ सज्जन रँगिन्छ स्वार्थले निचोड विश्वमा कतै छ भोकले विदीर्ण मानव कतै बगाउँछन् करोड विश्वमा गरिन्छ
Read More

तडक भडकको पश्चाताप

एउटा गाउँमा गोविन्द र उनकीे अर्धाङ्गिनी बस्थे । गाउँमा खुब रवाफ देखाउनु पर्ने भएकाले सितिमितीले हतपती उनीहरुलाई बोलिहाल्न संकोच मान्थे । श्रीमान पेशाले खरीदार श्रीमती चाहिं गृहणी थिए
Read More

मायिक यथार्थवादको दृष्टिले हेर्दा ‘सुकरातका पाइला’

प्रस्तावना यो विश्वमा कुनै कुरा पनि स्थिर छैन। सबै कुरा गतिशील, समय जस्तै। दर्शन, विज्ञानमा नयाँ सिद्धान्त र आविष्कारहरु भइरहेका छन। उसै गरी साहित्य क्षेत्रमा पनि नयाँ विचार
Read More

छोरीको याद

धर्मका दर्शनहरुले स्वर्ग जाने बाटोकोभन्दा पनि स्वर्गबाट यो धर्तीमा आउने बाटोको वर्णन गरेको भए साँच्चै तिमीले मलाई तिमी फेरि यो धर्तीमा आएको सपना देख्न लगाउँथ्यौं ? जब यो
Read More

काँचभित्रको परदेशी जिन्दगी

मनकामना अहिले परदेशमा छिन् । स्वदेशमा रहँदा उनले न भनेजस्तो काम पाइनन् आफ्नो पारिवारिक गुजारा टार्न सकिन् । जहिले पनि परिवारमा अभाव । उनी सानो छँदा ज्योतिषीले नाम
Read More

प्रवासीको पुकारा

भोग्दैछ जगले अशान्त मनले कोरोना कोलाहल जीवनको डुङ्गा हुँदा नि ढलपल बाँच्नुछ गर्दै बल पोल्छ देह यो सेलाउनु त कहाँ आगोसरि भर्भर यो सारा जगतमा लागेझैं भयो डढेलो
Read More

जर्ज फोयर्डको बयान

स्वेत प्रहरी मालिक ! म कालो जर्ज फोयर्ड तिमीले आफ्नो गाड़ी मुनि लडाएर तिम्रै घूँड़ाले मेरो स्वासनली अठ्याउँदा कैंयौं पल्ट मैले अनुरोध गरें सास फेर्न गाह्रो भो’ कैंयौं
Read More