Category: साहित्य/संस्कृति

समय र नारायण पाण्डे सर

समयलाई काल पनि भनिन्छ र कालले मान्छेको मृत्युलाई पनि जनाउँछ। कसैको देहवसान भयो भने कालले लग्यो वा कालको प्यारो भयो भनिन्छ। पूर्वीय दर्शनमा पृथ्वीलाई मर्त्यलोक अथवा मृत्युलोक पनि
Read More

जीवनानुभव अभिव्यक्तिमा वृद्धको युवा जोस

देवीप्रसाद न्यौपाने अर्थात् डि पी न्यौपाने अहिले लगभग नब्बे वर्षका छन्। उनी विद्यालयबाट अध्यापन पेशाबाट सेवानिवृत्त बेको पनि तीस वर्ष जति पुगिसरेको छ। २०१४ मा उनको ‘शब्दार्थ सङ्गम’
Read More

त्यो आँखालाई के भयो ?

तिमी मेरो आँखामा बस्छौ भन्थ्यौ तिमी मेरो आँखाको नानी हो भन्थ्यौ खै त्यो आँखालाई के भयो ?   तिमीलाई नदेख्दा आँखा टोलाउँछ भन्थ्यौ तिमीलाइ सम्झदा आँखा रसाउँछ भन्थ्यौ
Read More

(पुस्तक समीक्षा) भोटमा नेपालीः पहिचान र पराक्रमको परिक्रमा

नेपाल–भोट(तिब्बत) सम्बन्ध ज्यादै प्राचीन छ । समान सामाजिक र आर्थिक परिवेशका कारण पनि सीमा जोडिएका यी दुई मुलुक बीच सम्बन्ध जोडिन पुगेको हो । यी दुई बीचमा राजनैतिक
Read More

उदीयमान गायिका – मेरिना लेप्चा

नेपाली गीत बजारमा आउन रोकिनुको नाम लिएको छैन। दिनहुँ जसो नयाँ नेपाली गीतहरू हामीले सुन्न पाइरहेका छौं। नेपाली संगीतको भविष्य राम्रो छ भने संकेत पनि हो यो। कुनै-कुनै
Read More

भो म आदेश मान्दिन साब

मान्छे मारेर राजनीतिमा उदाउने डरत्रास देखाई नेता कहलाउने अनुहार, हाउभाउमा प्रष्ट देखाउँदैछ साब, एउटा जमात आतंक मच्चाउँदैछ । बरु मलाई लाचार कहलाइयोस् नसियत, सरुवा, घटुवा सबै गरियोस् तर,
Read More

सिलगडीका एक स्तम्भ : युवराज काफ्ले

विषय प्रवेश :- नेपाली साहित्यमा सिलगडीका युवराज काफ्लेलाई चिनिरहनु पर्दैन। सिलगडीको नेपाली साहित्य र युवराज काफ्ले एकार्काका पर्याय हुन्। सिलगडी भन्नेबित्तिकै युवराज काफ्लेको नाम मनमा स्वतःस्फूर्त आइहाल्छ। युवराज
Read More

जानकारी र संस्मरणको अपूर्व सङ्गम- मनका लहर र रहरहरू

मान्छे भ्रमणशील प्राणी हो। उ एउटै ठाँउमा सधैं बसिरहन सक्दैन। मान्छेले आदिमकालको ओडारदेखि नै यात्रा गर्दै चन्द्रमा पर्यटन र मङ्गल ग्रहमा बस्ती बसाउने जमर्को गरिरहेछ। कुनै जाति पनि
Read More

सुधा एम राईलाई भूमिगीत कवितासङ्ग्रहका निम्ति पत्रात्मक समीक्षा

आदरनीय सुधा दिदी, नमस्कार। विशेषगरी तपाईंले सम्झना गरी पठाइदिनु भएको भूमिगीत कवितासङ्ग्रह पाएँ। यसका निम्ति तपाईंलाई हार्दिक धन्यवाद। यसका साथै अझै नयाँ नयाँ सिर्जना प्रकाशित हुन् भन्ने शुभकामना
Read More

नयाँ वर्ष

नयाँ बर्षको आगमन सँगै जागोस् जोस जाँगर कलिला रुखका पालुवा बढ्दै ठूलो पात हराभरा | वसन्त ऋतुको पर्खाईमा काटियो जाडोको मौसम पनि सँधै यस्तै मौसम भईजाओस भित्रैबाट मन
Read More

एक्लो परेँ म

नामी पनि होइन दामी पनि होइन  साधारण परे म। हिड्ने बाटो एउटै भए पनि एक्लो परेँ म। आवाजको भिडभित्र हराएको परेँ म। हसिलो अनुहार भित्रको घाइते परेँ म।
Read More

क्षितिज मा म

क्षितिजमा कोरिएका धर्साहरु आकाशमा तानिएका सीमाहरु कल्पनामा खोजेका भाग्यका रेखाहरू उडेको चराको पखेटाका पाईलाहरू पृथ्वीमा गाडेको किल्लाहरु प्रारव्धमा कोरेको रेखाङ्कन ईश्वरीय वरदान पाएको कर्म म पछ्याई रहेछु |
Read More

[लघुकथा] सम्झना

हरि र बसन्ती दम्पतीले छोरीलाई पढ्न भनी सहर पठाए । पढ्न गएकी छोरी भने सहरमा नै पोइला खोजेर बसी । छोरीलाई धेरै पढाउने उनीहरूको इच्छा थियो । अहिले
Read More

२०० प्रकरण नाघिसकेको कालेबुङको साहित्यिक समूह- बसिबियालो

१. विषय प्रवेश– समाजको सर्वाङ्गीन विकासका निम्ति साहित्यको ठुलो भूमिका हुन्छ। साहित्यले समाजलाई ऐना देखाउँछ, साहित्यिक व्यक्तिमा धेरै गुण हुन्छन्, कल्पना शक्ति हुन्छ। आम मानिसभन्दा साहित्यकारमा जातिप्रेम, भाषाप्रेम,
Read More

गजल

हामीमाथि बुई चढी चढी चल्नुहुन्छ हजुर हाम्रै दानापानीमा ढलीमली गर्नुहुन्छ हजुर। पेशा हजुरको के हो कुन्नी? बुझ्नै सकिनँ हामीलाई नै नङ्ग्याइ नङ्ग्याइ, पोसिनुहुन्छ हजुर कत्तिले पनि नअघाउने हजुर
Read More

मुसहर र माटो

बर्षौंदेखि पुर्खौंदेखि माटो र रगतको प्रेम पसिना र माटोको प्रेम जन्मिएको छ एउटा जीवन त्यही प्रेमबाट  मुसहर, हो त्यही माटाको प्रेमबाट जन्मिएको म मुसहर । माटो मेरो जीवन
Read More

म के के लेखुँ ?

कविहरू कविता लेख्छन् म भने पढ्छु मात्र म खोजी खोजी पढ्छु अनि घरीघरी पढ्छु ।   कविहरूले सबै सबै लेखे, रित्त्याएर लेखे रित्तिएर लेखे देखेर लेखे लेखेर देखे लडेर लेखे लेखेर लडे तर सधैँ सधैँ लेखिरहे, किनकी उनीहरू कवि थिए ।   मलाई पनि कवि बन्ने रहर छ तर लाग्छ, लेख्नु पर्ने सबै उनीहरूले नै लेखिसके म अलिखित विषयहरू कहाँ खोजुँ ? म अकथित आशयहरू कहाँ भेटुँ ?   सबै सबै  लेखे कविहरूले, महल  देखि मसानसम्म लेखे धरतीदेखि आकाशसम्म लेखे लेख्दा लेख्दै, ग्रह, तारा अनि अन्तरिक्ष लेखे
Read More

नयाँ समीक्षकका रूपमा अब नैना अधिकारी

साहित्यमा सिर्जनाको विशेष महत्त्व हुन्छ। सिर्जना नै साहित्यको मूल आधार हो। नवनवोन्मेष कल्पनाद्वारा साहित्य सिर्जना हुन्छ। यही सिर्जनालाई प्रकाश पार्ने, जलप दिने समालोचना हो। साहित्यमा सिर्जना अघि अघि
Read More

गुमानसिंह चामलिङ- साहित्यिक व्यक्तित्वका रूपमा

१. विषय प्रवेश- नेपाली साहित्यमा गुमानसिंह चामलिङको नाम आदरका साथ लिइन्छ। उनी एक प्रखर प्रतिभाशाली व्यक्तित्व थिए। उनी हाम्रा समाजका एक होनहार व्यक्तित्व थिए। उऩी जातीय चिन्तन र
Read More